Türkiye'nin En Uzun Nehri Kızılırmak can çekişiyor

Çorum'da son yıllarda yağışların yetersiz olması ve sıcaklıkların mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi yer altı ve yerüstü su kaynaklarını olumsuz yönde etkilerken, barajlardaki su miktarı da kritik seviyeye düştü.

Türkiye’nin geçen yıl en az yağış alan ili olan Çorum’da, bu yıl da kar ve yağmur yağışlarının beklenilen seviyede olmaması sebebiyle barajlarda su seviyesi hızla düşmeye devam ediyor. Kentin içme suyu ihtiyacını karşılayan Çomar, Yenihayat ve Hatap barajlarındaki su seviyesindeki düşüş ürkütücü boyutlara ulaştı. Barajlar kuruma tehlikesiyle karşı karşıya kalırken, Hatap Barajı’nda su altında kalan ve geçmişte Çorum ile Alaca ilçesi arasında ulaşımı sağlayan karayolu da ortaya çıktı. İçilebilir su rezervi kalmadığı için barajdan su alımı yapılamıyor. İl genelinde yaşanan kuraklığın boyutunu gösteren ürkütücü manzara havadan görüntülendi.

SU YATIRIMLARI DEVAM EDİYOR

Çorum Belediyesi, suların en etkin en verimli kullanılabilmesi ve su sıkıntısı yaşanmaması için su yatırımlarına hız kesmeden devam ediyor. Yeni açarak devreye aldığı 14 yeni kuyudan içme suyu temin eden belediye, aldığı tedbirlerle Çorum halkına içme suyu konusunda sıkıntı yaşatmadı. Kentte yaklaşık 30 yıl içme suyu ihtiyacını karşılaması öngörülen Koçhisar Barajı İsale Hattı projesinde sona yaklaşılıyor. 150 milyon TL’ye mal olacak proje kapsamında fiziki gerçekleşme oranı yüzde 97 seviyelerinde gerçekleşirken projenin bir an önce tamamlanarak hizmete girmesi için Belediye Su İşleri Müdürlüğü ekipleri gece-gündüz demeden çalışmalarını sürdürüyor.

KURAKLIK REZERVLERE YANSIDI

Kentte yaşanan kuraklık ve barajlardaki son durum hakkında İhlas Haber Ajansı’na açıklama yapan Çorum Valisi Mustafa Çiftçi, “Ülkemizin uzun yıllar yağış ortalaması metrekare başına 615,6 kilogramdır. Çorum’un son 40 yıllık yağış ortalamasına baktığımız zaman metrekareye düşen oranı 435,6 kilogramdır. Rakamları kıyasladığımızda Çorum’un ülke ortalamasının altında yağış aldığını gözlemleyebiliyoruz. Son 3 yıllık yağış miktarlarına baktığımızda Çorum’da 2019 yılında metrekareye toplamda 426 kilogram, 2020 yılında yağış miktarı daha azalarak 247,6 kilogram. 2021 yılının ilk 10 ayında ise 358,8 kilogram yağış aldığını görüyoruz. Tüm rakamlar birlikte değerlendirildiğinde ilimizde yaşadığımız kuraklığın içme suyu rezervlerine de yansımasını görüyoruz” dedi.

BARAJLARIN DOLULUK ORANLARI

Çorum’un içme suyu ihtiyacının karşılandığı barajlardaki su rezervleri hakkında da açıklama da bulunan Vali Çiftçi, “Belediyemiz içme suyu ihtiyacını ilimizin etrafında yer alan Çomar, Hatap ve Yenihayat barajlarından karşılamaktadır. Çomar Barajı’nın kapasitesi 6.5 milyon metreküp olup, şuanda barajda 780 bin metreküp suyumuz bulunmaktadır. Barajımızın doluluk oranı yüzde 12’dir. Hatap Barajı’nın depolama oranı 12 milyon iken şu anda barajda 1 milyon 385 bin metreküp su bulunmaktadır. Barajımızın doluluk oranı yüzde 11’ler seviyesindedir. Yenihayat Barajı’mızın su hacmi 26 milyon metreküp olup şu anda barajımızda 1 milyon 932 bin metreküp suyumuz var. Barajımızın doluluk oranı yüzde 7’ye düşmüştür. İlimizde içme suyu ihtiyacının karşılandığı barajların son yıllardaki doluluk oranı oldukça düşmüştür. Belediyemiz içme suyu problemine çözüm bulmak için şehrimize 53 kilometre uzaklıktaki Koçhisar Barajından su getirmek zorunda kalmıştır. 160 milyon metreküp kapasiteye sahip olan barajımızda şu anda 60 milyon metreküp civarında suyumuz bulunmaktadır. 150 milyon TL'ye mal olmasını beklediğimiz Koçhisar isale Hattı projemizin 3 hafta içerisinde devreye alınmasını bekliyoruz. Belediyemiz bu dönemde içme suyu sıkıntısı çekilmemesi için 14 kuyudan da şehrimize su vermeye devam etmektedir” şeklinde konuştu.

SUYUMUZU İSRAF ETMEDEN KULLANALIM

Barajların doluluk oranı ve yağış miktarlarının yaşanılan kuraklığı net bir şekilde ortaya koyduğunu vurgulayan Vali Çiftçi, “Gerek dünyada gerekse ülkemizde bir kuraklık hüküm sürmektedir. Rakamlara baktığımızda da kuraklığı boyutu net bir şekilde anlaşılmaktadır. Önümüzdeki yıllarda içme ve kullanma suyunda tarımsal sulama da sorun yaşamamak için hem içme suyumuzu hem de kullanma suyumuzu israf etmeden kullanmak durumundayız. Bunun bir vatandaşlık görevi olduğunu düşünüyorum. Çünkü su hayattır. Su berekettir. Susuz bir hayatın yaşanması mümkün değildir” ifadelerini kullandı.

Türkiye'nin en uzun nehri bin 355 kilometre uzunluğundaki Kızılırmak'ta su seviyesi gözle görülür düzeyde düştü. Suların çekilmesiyle birlikte nehir yatağında adacıklar ortaya çıktı.

İç Anadolu'nun en doğusundaki Sivas ilinin İmranlı ilçesindeki Kızıldağ'ın güney yamaçlarından doğup Kayseri, Nevşehir, Kırşehir, Kırıkkale, Ankara, Çankırı, Çorum ve Samsun'dan geçerek Karadeniz'e dökülen Türkiye'nin en uzun nehri Kızılırmak'ta su seviyesi düşüş yaşanıyor. Bin 355 kilometre uzunluğundaki nehir yatağında, su seviyesinin azalması ile birlikte adacıklar ortaya çıktı. Kırıkkale'nin Yahşihan ilçesinden de geçen Kızılırmak'ta, son yıllarda yağmur yağışlarının azalması ve tarım arazilerini düzensiz sulamaları sebebiyle debide düşüş yaşanıyor. Suyun çekildiği Kızılırmak, drone ile havadan görüntülendi.

GEÇMİŞTE COŞKULU AKARDI

Bölgede yaşayan emekli öğretmen Mustafa Durmuş, çocukluk yıllarında Kızılırmak nehrinin coşkulu bir şekilde aktığını ve iklim değişikliği sebebi ile su seviyesinin düştüğünü ifade ederek, "Kızılırmak biliyorsunuz Sivas’tan doğuyor. Büyük bir yay çizerek İç Anadolu’yu sulayarak birçok yerden geliyor. Kırıkkale Yahşihan ilçesindeki ırmak bucağındayız. Irmak o kadar coşkulu, o kadar güzel akar, o kadar insanlar mutlu mesut hem etrafında piknik alanları hem sulama alanları ve içerisinde müthiş güzel balıklar yetişirdi. Bizim çocukluğumuzda hatta kayıkla geçilirdi" dedi.

GÖLETE DÖNÜŞTÜ

Su debisinin iyice azaldığını dile getiren Durulmuş, "Irmak yalnız verimliliğini, su hacmini, debisini iyice azalttı. Bunun birçok nedenleri var. Öncelikle iklimden kaynaklanıyor. Türkiye’de iklim maalesef değişti. Irmak çok acıklı durumda maalesef akmıyor. Eskiden bizim çocukluğumuzda lezzetli yediğimiz balıklar maalesef yok. Diğer barajlarda yaşayan sazanlar var ama lezzeti kalmadı çünkü su yok, su kirlendi. Biz ayna gibi resmini görürdük ırmağa baktığımız zaman. O kadar güzel o kadar doğal bir akış vardı ki şuanda görüyorsunuz bitmek üzere tahminen bir, bir buçuk metre ırmak bitmiş. Akıntı bile göremiyorsunuz, bir gölet haline dönüşmüş iklim nedeniyle" diye konuştu.

HÜZÜN VEREN MANZARA

Kızılırmak nehrinin Türkiye için bir tarih olduğunu anlatan Durulmuş, "Bundan daha iyi olmalı, beslemeliyiz, kirletmemeliyiz. Bugün hüzünlendim, çünkü ırmak iyice azalmış. Çoğu zamanda böyle az. Maalesef bu adacıklar hiç gözükmezdi. Doğanın intikam almasına katılıyorum. Türkiye’yi besleyen buradan oraya kadar etraftaki bütün sebzeleri meyveleri suluyor. Kızılırmak, Türkiye’nin ekonomisi, güzelliği ve her şeyi ama maalesef gittikçe masumlaşıyor. Bizlerde masumlaşıyoruz. Daha görkemli olmalı bu ırmak, her yönüyle gürül gürül akmalı ve gürül gürül verimli hale getirilmeli diye düşünüyorum" ifadesini kullandı.